Wat doet de AIVD aan screening van kandidaat-Kamerleden?
Het is verkiezingstijd. De integriteit van het parlement is essentieel voor het goed functioneren van de democratie. Kerntaak van de AIVD is eventuele dreiging tegen die democratische rechtsorde te onderkennen. Bij het kiezen en samenstellen van het parlement stellen wij ons echter zeer terughoudend op. De democratie moet haar werk doen. Toch kunnen wij in bepaalde gevallen een rol krijgen.
De verantwoordelijkheid voor de integriteit van een kandidaat-Kamerlid ligt uiteraard bij de persoon zelf. Daarnaast dragen politieke partijen verantwoordelijkheid voor de samenstelling van hun kandidatenlijst.
Om de integriteit van beoogde kandidaten te toetsen, kan de partij bijvoorbeeld de beoogde kandidaat een uitgebreid curriculum vitae vragen, of vragen om een verklaring omtrent het gedrag. Ook kan de partij referenten en informanten vragen stellen over de beoogde kandidaat.
Bestaan er na het eigen onderzoek van een partij nog bedenkingen tegen deze kandidaat? Dan kan de voorzitter van de politieke partij via de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) een verzoek tot naslag indienen bij de AIVD.
AIVD doet naslag in eigen bestanden
Wij maken aan de hand van de bedenkingen van de partijvoorzitter een eigen afweging: kan de persoon vanuit de positie die hij of zij krijgt een gevaar vormen voor het voortbestaan van het democratisch bestel? Alleen als het antwoord op deze vraag ‘ja' is, nemen wij het naslagverzoek in behandeling. Dan doen we naslag in onze eigen bestanden.
Geen veiligheidsonderzoek naar kandidaten
Wij doen naslag (f-taak) en wij kunnen veiligheidsonderzoeken verrichten. Dat wordt allebei ook wel ‘screening’ genoemd.
De AIVD stelt geen veiligheidsonderzoek in naar een kandidaat-Kamerlid, omdat veiligheidsonderzoeken alleen gedaan worden naar personen die voor een zogeheten 'vertrouwensfunctie' in aanmerking willen komen. Het Kamerlidmaatschap kan vanwege grondwettelijke beperkingen niet als vertrouwensfunctie worden aangewezen.