BVD-jaarverslag 1998: steeds meer aandacht voor integriteit overheid

De Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) verricht steeds meer veiligheidsonderzoeken naar kandidaten voor vertrouwensfuncties. De BVD heeft hiervoor in 1998 personeelsuitbreiding gekregen. De toename van het aantal veiligheidsonderzoeken houdt verband met het groeiend besef dat de overheid kwetsbaar is voor integriteitsrisico's. Dat staat in het jaarverslag 1998 van de BVD dat minister Peper van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Het aantal vertrouwensfuncties bij de rijksoverheid is om die reden ook met 900 gestegen tot 4.918. De veiligheidsonderzoeken hebben voor het overgrote deel tot de conclusie geleid dat de kandidaten konden worden benoemd.

Naast veiligheidsonderzoeken houdt de BVD zich ook bezig met projecten die ten doel hebben de integriteit van de overheid te waarborgen. In het verslagjaar werkte de dienst onder andere mee aan projecten van de provincie Drenthe, de gemeenten Rotterdam en Amsterdam.

De BVD beschikt voorts over een meldpunt waar aantastingen van de integriteit kunnen worden aangemeld. Tot nu toe is daarvan op bescheiden schaal gebruik gemaakt.

De terroristische dreiging in Europa is het afgelopen jaar sterk afgenomen, concludeert de BVD. Toch blijven organisaties die geweld gebruiken om hun doelstellingen te bereiken onderwerp van aandacht. Genoemd kunnen worden organisaties als de Algerijnse GIA en de Egyptische al-Jama'al-Islamiyya.

Over Islamitische stromingen en organisaties in Nederland bracht de BVD in het verslagjaar de nota Politieke Islam en Nederland uit. De belangrijkste conclusie was dat slechts kleine aantallen moslims in Nederland radicale opvattingen huldigen en bereid zijn hun idealen met (steun aan) geweld dichterbij te brengen.

De BVD blijft eveneens zicht houden op de activiteiten van de Koerdische organisatie PKK. Rekening wordt gehouden met de mogelijkheid dat zich naar aanleiding van het proces tegen PKK-leider Öcalan incidenten tussen Turken en Koerden kunnen voordoen.

De BVD besteedt steeds meer aandacht aan de activiteiten van buitenlandse inlichtingendiensten in ons land. De dienst heeft gesignaleerd dat inlichtingendiensten uit landen op de Balkan de gang van zaken bij het Joegoslavië Tribunaal trachten te beïnvloeden. Verder proberen inlichtingendiensten uit landen als Irak, Iran, Marokko en Libië controle uit te oefenen op de hier aanwezige bevolkingsgroepen (met name opposanten) uit die landen.

Tot het werkterrein van de BVD behoren eveneens enkele aspecten van de (bestrijding van) de georganiseerde criminaliteit.

Zo onderzoekt de dienst in hoeverre de integriteit van de overheid wordt bedreigd door gerichte activiteiten van criminele organisaties uit binnen- en buitenland (zoals Oost-Europa). Andere onderzoeksterreinen zijn de productie en handel in synthetische drugs en mensensmokkel. De BVD wijst voorts op de mogelijkheid dat zich binnen de Turkse gemeenschap maffia-achtige organisaties ontwikkelen. Onderstreept wordt dat deze niet alleen een bedreiging vormen voor de Turken zelf, maar ook voor het integratieproces van deze bevolkingsgroep in zijn geheel.

De BVD kreeg in 1998 opnieuw tientallen verzoeken om inzage in dossiers. Uit beroepszaken die werden ingesteld tegen een geheel of gedeeltelijke afwijzende beslissing op een verzoek om inzage, bleek dat zowel de rechtbanken als de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in het algemeen met het gevoerde beleid konden instemmen.

Het aantal klachten over de BVD bleef in 1998 beperkt tot vier. Twee daarvan bleken niet-ontvankelijk; één klacht werd ongegrond verklaard en één is nog in behandeling.

In 1998 is een voorstel voor een nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten aan de Tweede Kamer gezonden. Met het wetsvoorstel wordt beoogd te voldoen aan de eisen die het nationale en het internationale recht hieraan stellen. Kernbegrippen daarbij zijn transparantie en controleerbaarheid. De bijzondere bevoegdheden van de BVD worden in het voorstel nauwkeurig omschreven. Verder wordt een onafhankelijke commissie van toezicht voorgesteld. Een nieuwe wettelijke taak van de BVD is de inlichtingentaak buitenland.