Naar aanleiding van: 'de nieuwe wet'
In de media is veel aandacht voor de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) 2017. Een wet die complex is, waardoor er makkelijk misverstanden over ontstaan. Bijvoorbeeld over het onderzoeken van informatie die via internetkabels loopt.
De manier waarop wij onderzoek doen naar gegevens via deze glasvezelkabels, is vergelijkbaar met de manier waarop wij op straat observeren. Wij weten bijvoorbeeld dat bepaalde personen (targets) in een straat een nog onbekend café bezoeken. Ons doel is om te achterhalen met wie zij allemaal contact hebben. Wij observeren dan eerst de straat om te zien welk café zij binnengaan.
Zo snel mogelijk focussen
Bij het observeren zien wij allerlei passanten voorbijkomen. Ook mensen die niets te maken hebben met de personen die voor ons onderzoek belangrijk zijn. Wij zien die onschuldige mensen wel, maar hoeven verder niet te weten wie ze precies zijn, laat staan wat zij met elkaar bespreken. Dat leidt alleen maar af. Wij moeten ons onderzoek zo snel mogelijk richten op de personen die een daadwerkelijke bedreiging vormen voor de democratische rechtsorde.
Alleen in opdracht van de regering
De AIVD bepaalt niet zelf naar welke dreigingen wij onderzoek doen. Wij mogen alleen onderzoek doen naar onderwerpen die de regering heeft bepaald en die de nationale veiligheid raken. De onderschepping van dataverkeer (interceptie) is dan ook altijd gericht op een specifieke onderzoeksopdracht, bijvoorbeeld jihadistische dreiging uit een bepaald land. Het onderzoeken van internetverkeer via de kabel wordt daarom onderzoeksopdrachtgerichte interceptie genoemd.
Aansluiten bij moderne ontwikkelingen
Met de mogelijkheid om dataverkeer via de kabel te onderzoeken, loopt de AIVD weer in de pas met de hedendaagse technologische ontwikkelingen. Bij het opstellen van de huidige Wiv uit 2002 kon niemand voorspellen dat iedereen tegenwoordig bijna alleen maar communiceert met zijn telefoon en tablet via internettoepassingen zoals chatapps.
Niet-relevante gegevens direct vernietigd
Vergelijkbaar met observatie op straat komen ook bij onderzoeksopdrachtgerichte interceptie (gegevens van internetverkeer van) onschuldige burgers voorbij. Daarbij lezen we niet de inhoud van mails of chats, maar kijken we bijvoorbeeld naar de technische gegevens: wie met wie mailt en waarvandaan. Als duidelijk is dat deze data niet relevant zijn, dan worden deze natuurlijk vernietigd. Dit gebeurt met het overgrote deel van de onderschepte data vrijwel direct.
Nieuwe wet met passende waarborgen
Bevoegdheden zoals de onderzoeksopdrachtgerichte interceptie kunnen ingrijpend zijn; die vragen om verantwoordelijkheid en toezicht. In de nieuwe wet is daarom een extra toetsingscommissie ingesteld. Daarmee voldoet de nieuwe wet aan Europese juridische uitspraken.
Naast de interne afweging of de inzet noodzakelijk is, moet de minister altijd toestemming geven. En dit mag alleen als de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden daarmee akkoord gaat. In de huidige wet ontbreekt dat extra toezicht.
De Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten blijft daarbij de rechtmatigheid controleren.
Ruime meerderheid in Tweede en Eerste Kamer
De nieuwe Wiv kreeg voor de zomer met ruime meerderheid instemming van de Tweede en Eerste Kamer. De wet moet begin 2018 in werking treden.
Meer over de nieuwe wet staat in het dossier Nieuwe Wiv.
In de rubriek ‘Naar aanleiding van’ geeft de AIVD algemene duiding bij gebeurtenissen of berichten in de media die te maken hebben met het werk van de dienst.
Media error: Format(s) not supported or source(s) not found
Bestand downloaden: https://www.rovid.nl/aivd/com/2017/aivd-com-20170928-idkydl2v9-web-hd.mp4