Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten

De AIVD werkt sinds 1 mei 2018 volgens de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 (Wiv 2017). Hierin staat beschreven wat onze taken en verantwoordelijkheden zijn en hoe het toezicht daarop is geregeld. Deze wet geeft ons het noodzakelijke gereedschap om ook in de moderne tijd terrorisme, spionage en cyberaanvallen vroegtijdig te ontdekken.

De Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) beschrijft de rechten en plichten van de AIVD (en MIVD). Wat moeten en kunnen wij doen om de nationale veiligheid te bewaken en de democratische rechtsorde te beschermen? In de wet staat ook hoe het toezicht op onze werkzaamheden is geregeld.

Waarom is de Wiv in 2017 vernieuwd?

De vorige Wiv stamde uit 2002 en was sterk verouderd. Sinds die tijd zijn er meerdere technologische ontwikkelingen geweest die het (tele)communicatielandschap hebben veranderd, zoals de komst van de smartphone, wifi-hotspots en applicaties zoals Whatsapp of Telegram.

Om dreigingen voor de nationale veiligheid nu en in de toekomst vroegtijdig te kunnen blijven ontdekken, zijn onze bevoegdheden in de nieuwe wet uitgebreid.

Nieuwe wettelijke bevoegdheden

Een van onze nieuwe bevoegdheden in de Wiv 2017 is onderzoeksopdrachtgerichte interceptie (OOG) de mogelijkheid om de communicatie op de kabel breder te onderzoeken. Zo kunnen wij bijvoorbeeld een groep kwaadwillenden die onderling informatie uitwisselt via de anonieme chatfunctie van een game eerder in het vizier krijgen.

Naast het onderscheppen van communicatie via kabels schrijft de Wiv 2017 ook voor hoe wij moeten omgaan met het hacken van computers, DNA-profielen en het delen van gegevens met buitenlandse collega-diensten.

'Meer bevoegdheden voor de dienst betekent ook: betere controle op onze werkzaamheden.'

Meer controle door CTIVD en TIB

Meer bevoegdheden betekent ook: een betere controle op onze werkzaamheden. In de Wiv 2017 wordt door onafhankelijke commissies vooraf, tijdens én achteraf beoordeeld of de inzet van een bijzondere bevoegdheid rechtmatig is (geweest):

  • de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB) bestaat uit twee rechters of oud-rechters en een technisch expert. Deze commissie toetst vooraf of de AIVD een bijzondere bevoegdheid mag inzetten.
  • de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) controleert gedurende het hele proces het werk van de AIVD. Deze commissie kijkt of wij onze taken zorgvuldig en rechtmatig hebben uitgevoerd.

Tijdelijke wet cyberoperaties

De huidige wet geeft de diensten onvoldoende operationele ruimte om snel en wendbaar te handelen tegen cyberaanvallen. Ministers Bruins Slot (BZK) en Ollongren (Defensie) hebben daarom een tijdelijke wet in voorbereiding die een grotere slagvaardigheid biedt en tegelijkertijd het (bindend) toezicht van toezichthouders waarborgt. 

Lees meer over de Tijdelijke wet cyberoperaties.

Podcast over ons werk

Meer weten? Luister naar aflevering 1 van podcastserie 'De Dienst' op Spotify en iTunes.

Hierin vertellen echte AIVD'ers, onder wie een jurist, over de praktijk van werken bij een inlichtingendienst en volg je podcastmaker Liesbeth Rasker, die als nieuwe inlichtingenofficier een terroristische dreiging moet onderzoeken.

FAQ's over de Wiv

Bekijk ook eens de antwoorden op veelgestelde vragen over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv 2017).

Of ga terug naar het overzicht van alle onderwerpen.