Over ons werk

De directie Inlichtingen verricht onderzoek, exploiteert informatie en mobiliseert daarmee ketenpartners om de democratische rechtsorde en de staatsveiligheid te beschermen, de veiligheid te bevorderen en een bijdrage te leveren aan de vorming van het buitenlands beleid van de Nederlandse overheid.

Een inlichtingenteam heeft een specifiek aandachtsgebied, zoals extremisme, spionage of cyberdreigingen, en bestaat uit meerdere specialismen.

Hier werken onder andere inlichtingenofficieren, (data-)analisten, documentalisten en taal- en cultuurspecialisten samen met acquisiteurs aan het verzamelen, vertalen en analyseren van relevante informatie die vervolgens wordt gedeeld met interne en externe partners.

We beginnen een inlichtingenonderzoek altijd met openbare bronnen, zoals de media, publicaties of voor iedereen toegankelijke databestanden. Dit levert niet altijd voldoende gegevens op over personen of organisaties die een veiligheidsrisico vormen.

Om achter hun werkelijke bedoelingen te komen, doen we - als daar voldoende aanleiding voor is en wij daar toestemming voor hebben - vervolgens diepgravender onderzoek.

Verzamelen van inlichtingen

Dit gebeurt soms met middelen die inbreuk maken op de privacy van een persoon, zoals afluisteren of het hacken van een telefoon, maar we mogen ook met personen praten of hen observeren. Voor het inzetten van bijzondere bevoegdheden gelden strenge voorwaarden, daar moet een serieuze aanleiding voor zijn. 

Ook de Unit Weerbaarheid maakt deel uit van de directie Inlichtingen. Binnen de Unit Weerbaarheid levert het Nationaal Bureau voor Verbindingsbeveiliging (NBV) producten en adviezen op het gebied van de preventie en detectie van digitale aanvallen (en de respons daarop). Het NBV is expert op het gebied van informatiebeveiliging.

Andere afdelingen die deel uitmaken van de Unit Weerbaarheid richten zich op:

•  veiligheidsbevordering;
• en het opstellen van dreigings- en risicoanalyses.

Veiligheidsonderzoeken

De UVO, een samengestelde unit van de AIVD en MIVD die ook deel uitmaakt van de Directie Inlichtingen, voert veiligheidsonderzoeken uit. Deze medewerkers doen onderzoek naar mensen die gaan werken op een plek van waaruit zij schade kunnen toebrengen aan de veiligheid.

Er zijn omstandigheden die iemand kwetsbaar (kunnen) maken bij het uitoefenen van een vertrouwensfunctie. Iemand kan chantabel zijn of worden beïnvloed door bijvoorbeeld verslavingen of geldproblemen. Dat kan een gevaar opleveren voor de democratische rechtsorde of het functioneren van vitale sectoren, zoals energie, luchtvaart of transport.

Bij een veiligheidsonderzoek bekijken we of een persoon die een vertrouwensfunctie gaat uitoefenen een risico vormt voor de staatsveiligheid of andere belangen. Onderzocht wordt of iemand eerlijk, onafhankelijk, loyaal, integer en veiligheidsbewust is.

Zo'n onderzoek vindt plaats op basis van openbare bronnen, zoals sociale media, gesloten bronnen (bijvoorbeeld van Justitie) en persoonlijke gesprekken met een veiligheidsonderzoeker. Voor een veiligheidsonderzoek mogen wij mensen niet afluisteren en ook niet achtervolgen of in de gaten houden.

Operationele taken

De directie Operatiën voert operationele activiteiten uit. Dit varieert van het doorzoeken van een woning, observeren van een target en het openen van een brief tot technisch-operationele werkzaamheden of het ontwikkelen en plaatsen van afluisterapparatuur.

Niet alle informatie die wij nodig hebben kunnen we door technologie of andere vormen van onderzoek verkrijgen. Daarvoor zijn vaak aanvullende bronnen nodig, zoals personen die zich de buurt van een target bevinden of in een organisatie zitten. Het vergaren van informatie op deze manier noemen we human intelligence (humint). 

De gezamenlijke Joint Sigint Cyber Unit (JSCU) van de AIVD en de MIVD valt ook onder de directie Operatiën. Deze medewerkers houden zich bezig met signals intelligence (Sigint) en cyberactiviteiten.

Door het onderscheppen van (tele)communicatie (onderzoeksopdrachtgerichte interceptie) ondersteunt de JSCU de teams die onderzoek doen naar dreigingen voor Nederland en de Nederlandse krijgsmacht.

Door data te verkrijgen, deze toegankelijk en doorzoekbaar te maken en te helpen bij de analyse, zorgen zij dat de teams de gegevens krijgen die zij nodig hebben. Innovatie en vergroting van kennis zijn daarbij aan de orde van de dag, zodat we kunnen blijven inspelen op technologische ontwikkelingen.

Een vraag die we onszelf dagelijks stellen is: welke data hebben we nodig, waar kunnen we die vinden en hoe komen we eraan? We kunnen bijvoorbeeld gegevens opvragen bij telecomproviders of de inhoud van computers onderzoeken. Gegevens kunnen ook afkomstig zijn uit openbare bronnen, van informanten of uit hacks.

Soms verwerven we een verzameling van grote hoeveelheden gegevens, de zogeheten bulkdatasets. Wij ontwikkelen zelf applicaties waarmee we in deze data trends signaleren, zodat we targets kunnen onderkennen en identificeren.

Data verzamelen, in welke vorm dan ook, doen we altijd pas na toestemming van de minister en de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB).

Maximaal gebruik van technologie

Internet, sociale netwerken, kunstmatige intelligentie, machine learning en meer datagedreven werken: ICT is een essentiële component van ons (inlichtingen)werk en deze bedrijfstak zal de komende jaren alleen maar verder doorgroeien. Bij de AIVD kun je naast de meer gebruikelijke, dienstverlenende banen ook specialistische functies uitvoeren die je alleen bij de dienst ziet.

De Unit ICT is verantwoordelijk voor onze automatisering. Zij zorgen voor werkplekken die betrouwbaar en beschikbaar zijn en tegelijk voldoen aan de hoogste beveiligingseisen voor het opslaan en bewerken van (staatsgeheime) informatie. Netwerk- en applicatiebeheerders en architecten zorgen ervoor dat onze netwerken goed functioneren. Specifieke AIVD-applicaties ontwikkelen (en bouwen) we vaak intern.

De beveiligingsspecialisten van het Security Operations Center (SOC) beschermen onze systemen dag en nacht tegen aanvallen. Als er een aanval komt is die over het algemeen ook echt op ons gericht en geen enkele indringer mag in onze netwerken overleven. 

Daarom testen we onze eigen systemen regelmatig en adviseren de organisatie over alle aspecten die met de (interne) beveiliging te maken hebben.

Groot saamhorigheidsgevoel

Te maken hebben met (staats)geheime informatie brengt met zich mee dat bij ons werken interessant en soms ronduit spannend kan zijn. 

Dat laatste hangt uiteraard vooral af van de functie die je bij ons vervult: iemand die werkzaam is in het operationele veld maakt andere dingen mee dan - bijvoorbeeld - een collega van de salarisadministratie. Ongeacht de functie is iedere AIVD'er zich bewust van de bijzondere positie van onze organisatie. 

Maar wat voor werk je ook gaat doen: de 2.000 medewerkers dragen allemaal vanuit hun eigen expertise bij aan onze missie en delen de rotsvaste overtuiging dat wij samen werken aan een gezamenlijk doel: Nederland zo veilig mogelijk maken - en houden.

Ga terug naar de overzichtspagina: Werken bij de AIVD.